Manisa’da Kentsel Bir Bölgede 65 Yaş ve Üzeri Bireylerde Düşme Sıklığı ve Düşmeyi Etkileyen Faktörler
FALLS AND ASSOCIATED FACTORS IN THE ELDERLY: THE CASE OF MANISA
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15314898Anahtar Kelimeler:
Düşme, Yaşlılar, PrevalansÖzet
65 yaş ve üzeri bireylerdeki yaşam kalitesini ve mortaliteyi etkileyen en önemli faktörlerden biri düşmedir. Yaşlılarda düşmeye neden olan çeşitli faktörlerden önemli bir kısmı önlenebilir olduğundan, risk faktörlerinin saptanması, önlemler alınması, yaşlıların ve beraber yaşadığı ya da bakımından sorumlu olan kişilerin farkındalıklarının arttırılması düşme sıklığının azaltılması açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı; Manisa ilinde kentsel bölgede yaşayan yaşlı bireylerin düşme sıklığı, düşme riski sıklığı ve bunu etkileyen faktörleri ortaya koymaktır. Araştırma toplum tabanlı ve kesitsel tiptedir. Manisa merkezde bulunan üç mahallede yürütülmüştür. Araştırmanın örnek büyüklüğü 2832 kişilik evren üzerinden %93 güven düzeyinde, %28.5 prevalans ve %5 hata payı ile, desen etkisi 1.45 alınarak alınarak Epi Info programında 222 kişi olarak hesaplanmıştır. Küme örneklem yöntemi kullanılmış ve katılım oranı %56.0’dır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri; son bir yıl içinde düşme varlığı ve düşme riskidir. Düşme riski “Aachen Düşme Önleme Ölçeği” kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmanın bağımsız değişkenleri ise; sosyodemografik özellikler, hane özellikleri, yaşam biçimi özellikleri ve sağlık durumu ile ilgili değişkenlerdir. Araştırma grubunun yaş ortalaması 72±7.17 ‘dir ve %61.7’si kadındır. Son altı ay içinde düşme sıklığı %27.5 iken, son bir yıl içinde %47.3 ve tekrarlayan düşme sıklığı ise %36.1’dir. Araştırma grubunun %37.8’i düşme riski altındadır. Yaş, ortopedik hastalık varlığı ve kullanılan ilaç sayısı düşmeyi en çok etkileyen faktörler olup; bunlara ek olarak hane içi merdiven varlığı ve Vücut kitle indeksi düşme riski üzerinde en etkili değişkenlerdir. Toplumumuzda her 2 yaşlıdan birisi 65 yaşından sonra en az bir kere düşmektedir. Bu düşen bireylerin %59.6’ sı 75 yaş ve üzeridir. Düşmeyi ve düşme riskini arttıran faktörler arasında bulunan çoklu ilaç kullanımı, ortopedik hastalık varlığı ve yüksek vücut kitle indeksine sahip olma gibi durumlar birinci basamak sağlık kuruluşunda değerlendirilmelidir. Aile hekimleri tarafından yaşlı bireylerin kronik hastalıkları düzenli olarak takip edilmeli ve kullandığı ilaçlar düzenlenmeli gerekli durumlarda bir üst basamağa yönlendirilmelidir.
Referanslar
World Health Organization. World report on ageing and health. Geneva: World Health Organization; 2015.
Jiang HX, R MS, A DD, et al. Development and initial validation of a risk score for predicting in-hospital and 1-year mortality in patients with hip fractures. J Bone Miner Res. 2005;20(3):494-500.
Günaydın R. Assessment of quality of life in older people. Turk Geriatri Derg. 2010;13(4):278-84.
Bergen G, Stevens MR, Burns ER. Falls and fall injuries among adults aged ≥65 years — United States, 2014. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2019;65(37):993-8.
Ganz DA, Bao Y, Shekelle PG, Rubenstein LZ. Will my patient fall? JAMA. 2007;297(1):77-86.
World Health Organization. WHO global report on falls prevention in older age [Internet]. Geneva: WHO; 2007 [cited 2024 Dec 25]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789241563536
Kılıç D, Ata G, Hendekçi A. Yaşlılık döneminin önemli sağlık sorunlarından biri: düşme ve düşmeyi etkileyen faktörler. Acıbadem Univ Sağlık Bilimleri Derg. 2021;12(2):517-23.
Çevik C, Güneş S, Akrep A, Bölüç D, Aydoğan ÖF, Dost A, et al. Balıkesir kent merkezinde iki aile sağlığı merkezine kayıtlı 65 yaş ve üzeri kişilerde düşme sıklığı ve ilişkili faktörler. Turk Geriatri Derg. 2020;20(3):59-68.
Akkaya Kozak D, Bahar NT, Ay F, Kılıç B, et al. Türkiye’de ileri yaştaki yetişkinlerin düşme durumları. Anthropology. 2021;41:11-20. doi:10.33613/antropolojidergisi.810773.
Güner SG, Nural N. Yaşlılarda düşmeler ve önlemler. Turk Klin J Intern Med Nurs-Spec Top. 2016;2(1):30-7.
Kılınç Ö, Polat ST, Turla A, Aydın B. Samsun’da yaşlılık dönemi düşmeleri: 2010-2015. Turk Geriatri Derg. 2017;21:1300-865X.
Öztürk ZÖ, Eser E, İlgün M. Validity and reliability of the Turkish version of "Aachen Falls Prevention Scale" in older individuals. Turk Geriatri Derg. 2024;27(4):349-62.
Boratav K. İstanbul ve Anadolu’dan sınıf profilleri. 2nd ed. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları; 2004. p.168.
Kahveci PB, Abacıgil F, Okyay P, Şahin BB. Türkiye’de yaşlılarda düşme sıklığı ve düşmeyi etkileyen faktörler: sistematik derleme ve meta-analiz çalışması. In: 7. Uluslararası 25. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı. 2023. Available from: https://hasuder.org/Kongreler/EKitapIndir/7ee61e41-e56b-4735-6f8c-3a1028ca4092
Sayar S, Köse B, Yılmaz R, Hayta D, Gözlemeci BN, Karaömer E. Yaşlılarda düşme sıklığı ve düşmeyi etkileyen faktörler: tanımlayıcı çalışma. Turk Klin J Gerontol. 2022;1(1):1-8.
Gökçek MB, Gökçek İ, Yılmaz T, Kasım İ, Yılmaz TE, Özkara A. Düşme şikâyeti ile acil servise başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların düşme nedenleri ve risk faktörlerinin araştırılması. Konuralp Med J. 2019;11(2):217-26.
Chang VC, Do MT. Risk factors for falls among seniors: implications of gender. Am J Epidemiol. 2015;181(7):521-31.
Akten İM, Akın S. Kırklareli il merkezinde yaşlılarda düşme prevalansı ve risk faktörleri. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Derg. 2016;11:1-10.
Gürler H, Özkan Tuncay F, Kars Fertelli T. Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin algıladıkları düşme risk faktörleri ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Van Med J. 2019;26(3):315-23.
World Health Organization. WHO global report on falls prevention in older age [Internet]. Geneva: WHO; 2007 [cited 2024 Dec 25]. Available from: http://www.who.int/ageing/publications/Falls_prevention7March.pdf
Zia A, Kamaruzzaman SB, Tan MP. The consumption of two or more fall risk‐increasing drugs rather than polypharmacy is associated with falls. Geriatr Gerontol Int. 2017;17(3):463-70.
Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Sherrington C, Gates S, Clemson L, et al. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012;(9):CD007146.
Kojima T, Akishita M, Nakamura T, Nomura K, Ogawa S, Iijima K, et al. Polypharmacy as a risk for fall occurrence in geriatric outpatients. Geriatr Gerontol Int. 2012;12(3):425-30.
Ungar A, Rafanelli M, Iacomelli I, Brunetti MA, Ceccofiglio A, Tesi F, et al. Fall prevention in the elderly. Clin Cases Miner Bone Metab. 2013;10(2):91-5.
Özlü ZK, Yayla A, Özer N, Gümüș K, Erdağı S, Kaya Z. Cerrahi hastalarda düşme riski. Kafkas J Med Sci. 2015;5(3):94-9.
Vakili V, Taghipour A, Farkhani EM, et al. Risk factors for falls among elderly people. Elderly Health J. 2019;5(2):84-91.
Koçyiğit SE, Bulut EA, Aydın AE, et al. Yaşlı olgularda obezite ile sarkopeni birlikteliği: Sarkopenik obezite. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Derg. 2021;31(2):187-94.
Mortazavi H, Tabatabaeichehr M, Taherpour M, Masoumi M. Relationship between home safety and prevalence of falls and fear of falling among elderly people: a cross-sectional study. Mater Socio Med. 2018;30(2):103-8.
Akgör M. Yaşlı bireylerin düşme sıklığının ve düşme yönünden ev içi çevre özelliklerinin belirlenmesi [master's thesis]. Yakın Doğu Üniversitesi; 2017.
Caner Ş, Avcı İA. Yaşlılarda düşme riski, korkusu ve düşme davranışları ile düşmeye yönelik evde bakım gereksinimlerinin incelenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Derg. 2022;7(1):193-208.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 HALK SAĞLIĞI ARAŞTIRMA VE UYGULAMALARI DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
