Uyuz hastalığı korkusu ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10433342Anahtar Kelimeler:
Uyuz, Korku, Farkındalık, Geçerlik, GüvenirlikÖzet
Bu çalışmanın amacı, Amerika Birleşik Devletleri’nde Prof.Dr. Sangeeta Singg, tarafından geliştirilen Uyuz Hastalığı Korkusu Ölçeğini (UHKÖ) (Fear of Scabies-10) Türkçeye uyarlayarak geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını gerçekleştirmektir. Bu amaçla çalışma ölçeği, araştırma grubu rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen Aydın/Efeler 20 Nolu Aile Sağlığı Merkezine gelen ve katılmayı kabul eden 121 hastaya uygulanmıştır. Ölçeğin psikometrik özellikleri; ölçek puanlarının dağılım özellikleri, madde analizi, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, ölçüt bağıntılı geçerlik, iç tutarlık güvenirlik yöntemleri ile incelenmiştir. Ölçeğin madde analizi bulgularına göre 8. ve 10. maddelerin madde toplam korelasyon değerlerinin 0.20 altında olması ve bu maddelerin silindiğinde Cronbach Alfa değerinin yükselmesi sonucu bu sorular çıkarılmış olup, ayrıca doğrulayıcı faktör analizinde modifikasyon önerileri doğrultusunda 1. maddenin çıkarılması ile mükemmel uyum göstermesi sonucu ölçeğin son hali 7 soru içermektedir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri SPSS v25.0 ve SPSS AMOS v22.0 paket programı ile yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına göre, 7 madde ve 3 boyut içeren modelin iyi uyum değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin faktör yükleri 0,47 ile 0,95 arasında yer almaktadır. Ölçekteki üç faktör toplam varyansın %63’ünü açıklamaktadır. Ölçüt bağıntılı geçerlik çalışması sonucunda Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32) ile pozitif yönde anlamlı fakat zayıf ilişkiler bulunmuştur. Güvenirlik için yapılan İç tutarlılık analiz sonucunca Cronbach Alfa katsayısının ölçeğin tümü için 0,69 olduğu bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına dayanarak, Türkçeye uyarlanan ölçeğin, bireylerin uyuz hastalığı ile ilgili bilgi ve görüşlerini, enfeksiyonla ilgili tutumlarını, hastalığı yönetme kabiliyetlerini değerlendirmek için uyuz hastalığına yakalanma, hastalıkla görülme korkularını ölçen geçerli ve güvenilir bir araç olduğu ifade edilebilir.
Referanslar
Ramos-e-Silva M. Giovan Cosimo Bonomo (1663–1696): discoverer of the etiology of scabies. Int J Dermatol [Internet]. 1998 Aug;37(8):625–30. Available from: http://doi.wiley.com/10.1046/j.1365-4362.1998.00400_1.x
Akgöl J, Köroğlu A. Uyuz Hastalığı (Skabiyes), Tedavisi ve Uyuz Hastalığı Tedavisinde Kullanılan Bitkiler. Ankara Univ Eczac Fak Derg [Internet]. 2022 May 30;600–18. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.33483/jfpau.1085681
Öner P. Scabies: Epidemiyoloji, Etken Özellikleri ve Laboratuvar Tanısı. In: Mikrobiyolojide Güncel Konular III. p. 163–71.
Yücel A, Yılmaz M. Prevalence of Sarcoptes scabiei in Patients with Suspected scabies. Turkish J Parasitol [Internet]. 2021 Jun 7;45(2):133–6. Available from: http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_47633/TPD-45-133-En.pdf
Chandler DJ, Fuller LC. A Review of Scabies: An Infestation More than Skin Deep. Dermatology [Internet]. 2019;235(2):79–90. Available from: https://www.karger.com/Article/FullText/495290
Thomas C, Coates SJ, Engelman D, Chosidow O, Chang AY. Ectoparasites. J Am Acad Dermatol [Internet]. 2020 Mar;82(3):533–48. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0190962219323850
Who. Scabies [Internet]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/scabies
Klimud. Uyuz Hakkında Bilgi Notu [Internet]. Available from: https://www.klimud.org/content/7789/uyuz-hakkinda-bilgi-notu
Gönülal M. Afetlerde uyuz ve ektoparaziter enfestasyonlar. In: Afetler ve Enfeksiyonlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p. 75–8.
Romani L, Steer AC, Whitfeld MJ, Kaldor JM. Prevalence of scabies and impetigo worldwide: a systematic review. Lancet Infect Dis [Internet]. 2015 Aug;15(8):960–7. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1473309915001322
Romani L, Whitfeld MJ, Koroivueta J, Kama M, Wand H, Tikoduadua L, et al. Mass Drug Administration for Scabies Control in a Population with Endemic Disease. N Engl J Med [Internet]. 2015 Dec 10;373(24):2305–13. Available from: http://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa1500987
Vos T, Abajobir AA, Abate KH, Abbafati C, Abbas KM, Abd-Allah F, et al. Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 328 diseases and injuries for 195 countries, 1990–2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet [Internet]. 2017 Sep;390(10100):1211–59. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673617321542
Casulli A. New global targets for NTDs in the WHO roadmap 2021–2030. Brindley PJ, editor. PLoS Negl Trop Dis [Internet]. 2021 May 13;15(5):e0009373. Available from: https://dx.plos.org/10.1371/journal.pntd.0009373
Andrews RM, McCarthy J, Carapetis JR, Currie BJ. Skin Disorders, Including Pyoderma, Scabies, and Tinea Infections. Pediatr Clin North Am [Internet]. 2009 Dec;56(6):1421–40. Available from: https://doi.org/10.1016/j.pcl.2009.09.002
McDonald M, Currie BJ, Carapetis JR. Acute rheumatic fever: a chink in the chain that links the heart to the throat? Lancet Infect Dis [Internet]. 2004 Apr;4(4):240–5. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1473309904009752
Singg S. Scabies Awareness and Fear of Scabies Scale-10. J Clin Case Stud ( ISSN 2471-4925 ) [Internet]. 2016;1(1). Available from: https://www.sciforschenonline.org/journals/clinical-case-studies/JCCS-1-102.php
Robert F. DeVellis. Ölçek Geliştirme - Kuram ve Uygulamalar. 2003.
Okyay P, Abacıgil F. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. 1. Baskı. Ankara: Anıl Matbaa; 2016. 1–104 p.
Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayıncılık; 2010.
Alpar R. Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. 4. Baskı. Detay Yayıncılık; 2016.
Seçer İ. Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Anı Yayıncılık; 2018.
Özdamar K. Paket programlar ile istatiksel veri analizi: SPSS-MINITAB (Çok değişkenli analizler). Kaan Kitabevi; 2002.
Erkuş A. Psikometri Üzerine Yazılar: ölçme ve psikometrinin tarihsel kökenleri, güvenirlik, geçerlik, madde analizi, tutumlar. Türk psikologlar Derneği; 2003.
Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2011.
Aksu G, Eser MT, Güzeller CO. Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. Detay Yayıncılık; 2017.
Gürbüz S, Şahin F. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2014.
Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için çok Değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2012.
Sümer N. Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikol Yazilari. 2000;Aralık(3(6)):49–74.
Aksakoğlu G. Sağlıkta araştırma teknikleri ve analiz yöntemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları; 2001.
Pallant J. SPSS Survival Manual, Maidenhead. Open Univercity Press; 2001.
Hutcheson G, Sofroniou N. The multivariate social scientist: Introductory statistics using generalized linear models. 1999. 1–288 p.
Özdamar K. Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitabevi; 2016.
Can A. SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2014. 370 p.
Nunnally J. An overview of psychological measurement. In: Clinical Diagnosis of Mental Disorders : A Handbook. 1978. p. 97–146.
Tabachnick, Barbara Fidell L. Using multivariate statistics. Boston: Pearson; 2013. 497–516 p.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 HALK SAĞLIĞI ARAŞTIRMA VE UYGULAMALARI DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
